In de Antwerpse haven is een bijzondere organisatie werkzaam: loodsbedrijf Brabo. Het bedrijf is genoemd naar Silvius Brabo, het officiele symbool van de stad Antwerpen, afgebeeld op de fontein op de Grote Markt.

Missie
Het veilig en vlot loodsen, aan- en afmeren van schepen is de core business van Brabo. De loods adviseert de kapitein hoe die zijn schip veilig van de sluis naar de aanlegplaats of omgekeerd kan brengen. Het manouvreren is in elk haven namelijk anders. Kapiteins hebben dus begeleiding nodig van iemand die de lokale situatie goed kent. De bootsmannen helpen de bemanning vervolgens, met behulp van aangepaste motorboten, om het schip veilig vast- of los te maken.

Historie
In het begin van de 19de eeuw kwam de Bonapartesluis gereed en werden het Bonaparte- en Willemdok in gebruik genomen. Toen ontstond de noodzaak tot begeleiding van de schepen naar de hen toegewezen ligplaats. Tot dan toe waren het vaak garnaalvissers, matrozen of bootlieden die de plaatselijke situatie goed kenden, die boten begeleidden. Op 31 juli 1931 werd op initiatief van de redersvereniging, de scheepvaartagenturen, het stadsbestuur en de vakbonden de CVBA Brabo opgericht, een professionele groepering van havenloodsen en bootmannen. Ruim 85 jaar later is Brabo uitgegroeid tot een toonaangevende organisatie met uitgebreide dienstverlening binnen de Antwerpse haven.

Een bijzonder bedrijf
Sinds de oprichting in 1931 is Brabo pionier en voortrekker in participatief ondernemen: er is sprake van mede-eigenaarschap en medebeheer. De driehonderd medewerkers maken als vennoot actief deel uit van het bedrijf. Dat leidt tot een gevoel van sociale verantwoordelijkheid die motiveert om samen het werk goed te doen. Medewerkers die zich betrokken voelen, zijn bereid om het beste van zichzelf te geven, maken minder fouten, letten beter op, denken mee vanuit het bedrijfsresultaat en hebben oog voor de toekomst van het bedrijf (continuïteit). In tijden van disruptieve veranderingen en digitalisering, is cooperatief ondernemen dus een passende organisatorische structuur.

Sturing
Via hun bestuurders kunnen medewerkers input geven aan de directie om zaken te verbeteren. De raad van bestuur bestaat namelijk uit twee groepen. De bestuurders in de eerste groep vertegenwoordigen de klanten van Brabo. In de tweede groep bestuurders is de werkvloer rechtstreeks vertegenwoordigd. Paul de Caluwe bijvoorbeeld is bootsman, ploegoverste en bestuurder. ‘Ik doe mijn job als bootsman graag, maar de combinatie van handen- en hersenwerk is mij echt op het lijf geschreven.’ (bron: ETION) Medewerkers delen dus niet alleen in de winst, ze krijgen de kans om hun medezeggenschap concrete vorm te geven via de raad van bestuur.

Opleiding
Binnen de onderneming krijgen mensen doorgroeikansen. Van bootman tot loods tot leidinggevende functies. Nieuwe mensen krijgen de kans om zonder diploma aan de slag te gaan als bootsman en kunnen doorgroeien tot havenloods. Hiervoor werkt Brabo samen met de Hogere Zeevaartschool. Paul Verhoeven is een telg van een binnenschippersfamilie. Hij werkt sinds 1975 bij Brabo, eerst als bootman, vervolgens als loods en sinds een tiental jaar is hij verantwoordelijk voor de interne opleiding. “Onze mensen halen eerst hun examen van bootman en kunnen enkele jaren later een opleiding volgen aan de Hogere Zeevaartschool. Tussentijds komen ze regelmatig oefenen in onze simulator. Daar gaan wij na of ze wel over de nodige vaardigheden beschikken om loods te worden.”

Vaartsimulator en praktijk
Brabo leidt zijn loodsen op in een eigen state-of-the-art vaarsimulator. Dit is vergelijkbaar met een vliegtuigsimulator, alleen simuleert hij niet een cockpit, maar een brug van een schip en een kleinere brug voor radaropleidingen. De  bediening van schepen van 50 tot 399 meter die de Antwerpse haven aan doen, kan worden geoefend met de simulator. Daarnaast maken aspirant-loodsen maken in de praktijk ongeveer 350 loodsopdrachten mee. Als alles goed verloopt, zijn ze daarna klaar om toe te treden tot het loodsenkorps.

Investeren in de toekomst
Om een antwoord te bieden op de toenemende drukte in het scheepvaartverkeer, investeert Brabo fors in toekomstgerichte technologie. Samen met innovatiepartner Rombit werkt ze aan een digitaal platform waarin scheepslocaties, aankomsttijden, routes en werkplanningen zijn geïntegreerd. Ronny Detienne, CEO van Brabo: “We willen de werkplanning van het personeel optimaliseren, wachttijden voor rederijen tot een minimum herleiden en snel inspelen op wijzigende situaties. Een totaaloverzicht is daarbij essentieel. Daarnaast gaan we al onze uitgevoerde prestaties uitgebreid analyseren met behulp van beeld, klank én data. Zo bouwen we een schat aan informatie op voor onze toekomstige loodsen en bootmannen.”