Breda Begroot is een experiment waarbij inwoners van de stad Breda invloed kunnen uitoefenen op waar het geld van de gemeente naar toe gaat. Dat verkennen inwoners, gemeenteraad en college met elkaar. Het gaat om een burgerbegroting waarbij burgers inzage krijgen in de gemeentelijke begroting en hen concrete begrotingskeuzes worden voorgelegd. In de toekomst laat de gemeente zelfs inwoners kiezen waar Breda een deel van het geld aan besteedt. In 2016 gebeurt dat alleen nog in de wijken Princenhage en Prinsenbeek, twee goed georganiseerde wijken met veel actieve inwoners. In 2017 gaat de gemeente dat doen voor heel Breda.

Samen doen
Wethouder Patrick van Lunteren ‘Ik zie een burgerbegroting  als een gezamenlijk avontuur, een gezamenlijke reis. Inwoners maken daarin keuzes die net zo belangrijk zijn als de gemeentelijke keuzes. En ‘betrekken’ betekent voor voor mij ook ‘samen doen’, bijvoorbeeld in de vorm van wijkdeals met inwoners waarbij we kunnen afspreken dat er een extra speeltuin komt in ruil voor een stukje groenonderhoud door de bewoners zelf.’ Uit de pilots in de twee wijken bleek dat veel burgers geen idee hebben hoe een gemeente nu eigenlijk begroot. Daarom werd een online masterclass georganiseerd rondom dat thema.

Waarover meebeslissen?
Niet over de hele begroting kunnen burgers meepraten. Van de 600 miljoen euro in de gemeente Breda gaat een groot deel op aan wettelijke verplichtingen, zoals uitkeringen en  juridische contracten. Bij elkaar blijft er ongeveer 250 miljoen euro over waarover inwoners in het kader van Breda Begroot kunnen meebeslissen. Het is aan de wijken zelf waar ze over willen praten: van de stoeptegels tot aan de armoedebestrijding. Of vooral de buitenruimte, de speeltuinen, fietspaden of voetgangersoversteekplaatsen.

Financiële transparantie
Net als veel andere gemeenten wil Breda haar inwoners meer bereiken. Hoe kan de gemeente online en offline zo veel mogelijk met inwoners delen?  Hoe kan Breda zo veel mogelijk mensen  betrekken bij beleidsvorming en uitvoering van het bestuur? De wethouder van Breda is voortdurend op zoek hoe de gemeente meer transparant kan worden, ook op financieel gebied. Zo moet de begroting van Breda voor iedereen begrijpelijk zijn. Dat betekent duidelijke taal en zo veel mogelijk gebruik maken van beeldmateriaal,  bijvoorbeeld met een infographic.

Ook in andere gemeenten
Breda is niet de enige gemeente die experimenteert met een burgerbegroting. Begin november 2011 stemde de gemeenteraad van Zeist in met de begroting voor 2012 met daarin een structurele bezuiniging van 6,2 miljoen euro. De bezuinigingen waren het resultaat van een interactief proces waarin burgerpanels en expertcomités zich hadden gebogen over de bezuinigingsopgave. De burgers kwamen met plannen voor bezuinigingen op zaken waar ze geen behoefte aan hadden, zoals buurtplannen en verkiezingsborden. Ook in Oldebroek, Geffen (Oss), Amersfoort, Deventer en Amsterdam praten de inwoners mee over de verdeling van het publieke geld van de gemeente.

Nederland traag met burgerbegroting
Antwerpen betrekt al jaren haar burgers bij het totstandkomen van de gemeentebegroting. In Berlijn wordt al bijna tien jaar gewerkt met een burgerbegroting en dat geldt ook voor bijna tweehonderd andere steden in Duitsland. In Christchurch (Nieuw Zeeland) maakt de overheid een begroting en gaat daarmee de boer op: veel debatten en gesprekken bedoeld om de begroting te verbeteren. In Porto Alegre (Brazilië) richten de burgers de begroting zelf in en bieden die de gemeenteraad aan. Beide processen gaan gepaard met veel gesprekken, stadsdebatten, online-fora, keuzemomenten et cetera, waaraan duizenden burgers elk jaar weer meedoen. In Berlijn bijvoorbeeld zijn dat rond de 7000 burgers en in Porto Alegre 30.000. En dan is de online-deelname nog niet meegeteld.

Waarom een burgerbegroting?
Burgers zijn mondiger en kritischer geworden naar de overheid. Door als gemeente open te zijn over hoe de stad ervoor staat en welke keuzes er liggen, wat die kosten en kunnen opleveren,  komen burgers meer centraal te staan. De gemeente is er immers voor de mensen in de stad en niet andersom, vindt wethouder van Lunteren. Een burgerbegroting kan leiden tot een breder begrip, draagvlak of zelf legitimatie van het gemeentebeleid. De voorbeelden van Christchurch, Porto Alegre en Berlijn laten zien dat burgers mee laten praten over het gemeentebudget leidt tot vitalisering van de lokale democratie, tot meer en betere dienstverlening en infrastructuur. Bovendien zijn duizenden burgers actief in een vorm van alledaagse democratie.

Meer weten? Hier vind je een publicatie over het verschijnsel van burgerbegroting.