Professor Edith Hooge onderzoekt al jaren de governance in de onderwijssector, in het bijzonder in het voortgezet onderwijs. ze bestudeert hoe bestuurders en toezichthouders verantwoordelijkheid nemen voor onderwijskwaliteit en hoe ze daar naar handelen. In  juni 2013 hield ze haar oratie als bijzonder hoogleraar bij TiasNimbas, getiteld Besturing van autonomie, over de mythe van bestuurbare onderwijsorganisaties. Hooge stelde hierin dat het onderwijsproces te indirect is en te moeilijk beheersbaar om te kunnen besturen met gangbare managementconcepten. Er zijn geen eenduige doelen en wat goed onderwijs is, kan niet in algemene zin worden vastgesteld. Bovendien is er sprake van een veelheid van belanghebbenden en eigenaren. Daarom spreekt zij over een ‘beperkte bestuurbaarheid van schoolorganisaties’.

Verkeerde autonomie
In haar oratie hekelt Hooge de huidige politieke koers, om onderwijsbestuurders steeds meer verantwoordelijk te houden voor meetbare resultaten als indicatie van de kwaliteit van het onderwijs. Sinds de jaren tachtig streefde de overheid naar deregulering en vergrote autonomie voor scholen, vooral ingegeven door beheersmatige overwegingen. De autonomie van scholen werd echter feitelijk verkleind, o.a. door het toezichtskader van de Inspectie. Daardoor richtten bestuurders zich vooral op bedrijfseconomische zaken en minder op onderwijskwaliteit. Onderwijsinstellingen beschikken daardoor over de verkeerde autonomie, volgens Hooge, teveel gericht op bedrijfseconomische aspecten van de school.

Bestuurders en docenten samen
Hooge pleit dan ook voor een nieuwe opvatting van autonomie van onderwijsorganisaties. De autonomie zou meer gericht moeten zijn op de (pedagogische) doeleinden van een het onderwijs. Besturen is dan een vorm van sociale interactie: niet alleen bestuurders, maar alle belanghebbenden dragen bij aan het proces van sensemaking en geven hun eigen interpretaties en betekenissen. Zo opgevat is het vergroten van de autonomie van het onderwijs direct gekoppeld aan het vergroten van de professionele ruimte van de docenten. Hooge pleit dan ook voor een betere aansluiting tussen onderwijsbestuur en de kennis, ervaring en inzichten van  docenten, leerlingen en ouders.

Lees hier het essay van Edith Hooge over de stand van het onderwijsbestuur, geschreven in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (april 2014): essay-totaal-digitaalessay-totaal-digitaal