In Andalusie, een van de armste delen van Spanje, staan bijna 700.000 huizen leeg, omdat de bewoners hun hypotheek niet konden betalen. Niet in Marinaleda, een bijzonder, sociaal-democratisch stadje. Iedereen die een huis wil betalen, kan dat gratis doen. De gemeente wijst een ruim stuk land van 192 m2 per gezin toe en bekostigt bouwmaterialen en gekwalificeerde werklui. Na de bouw betaalt een gezin slechts 15 euro per maand voor de rest van hun leven, met de overeenkomst dat het huis niet kan worden verkocht voor persoonlijke winst, het huis blijft eigendom van de gemeente. Op deze manier heeft de burgemeester, Juan Manuel Sanchez Gordillo, huizen uit het functioneren van de markt gehaald door slim gebruik te maken van nationale bouwsubsidies, gratis arbeid voor het bouwen en land dat in bruikleen wordt gegeven door de gemeente.
Geschiedenis
In 1979 was Sánchez Gordillo de eerste gekozen burgemeester. Hij leidde een uitvoerige campagne om de gang van zaken in Marinaleda te veranderen. Zijn loopbaan als burgemeester begon met hongerstakingen en de bezetting van stukken ongebruikt land. De bewoners van het stadje hadden besloten iets te doen om de uitstroom van jonge mensen uit het dorp te stoppen. Ze begonnen een wekenlange bezetting van een waterreservoir in de buurt, om de regionale autoriteiten over te halen om hen genoeg water toe te wijzen om het land te irrigeren. Toen deze actie tot succes had geleid, bezetten de bewoners 1200 hectare van pas geïrrigeerd land, dat op dat moment toebehoorde aan een aristocratische familie. In 1991 werd het land officieel onteigend en overgedragen aan de bewoners voor lokaal gebruik. Het doel van de bewoners was niet om het land te stelen en daarvan zelf te profiteren, maar om banen te creëren en daarmee en einde te maken aan de honger in het stadje. Dat is de reden dat de lokale gemeenschap besloot om arbeidsintensieve gewassen te telen: zo zouden er meer banen komen voor meer mensen. Agrarisch werk, of het nu op het land is of in de fabriek, is seizoensgebonden en varieert van jaar tot jaar. Maar anders dan andere kleine agrarische gemeenten, verdeelt Marinaleda het werk onder degenen die het nodig hebben. Als er tweehonderd mensen werk zoeken, maar er zijn slechts veertig arbeiders nodig, worden de werkzoekende verdeeld in groepen van 30-40 personen die elk twee dagen kunnen werken. Ook het feit dat mensen slechts 15 euro betalen om te wonen, heeft grote invloed op de hoeveelheid benodigde arbeid.
Het beschikbare werk verdelen
Het resultaat is dat er vrijwel geen werkeloosheid bestaat in Marinaleda, terwijl in Andalusie als geheel de werkeloosheid 37% bedraagt (en zelfs 55% onder jongeren). Enorme velden met olijven, artisjokken, bonen en paprika’s vormen de ruggengraat van de lokale economie.Het land wordt collectief beheerd door de coöperatie El Humoso aan de rand van de stad. Net als in een ander Spaans stadje bestaat de coöperatie uit talloze collectieve bedrijven, zoals een landbouwcoöperatie, waar arbeiders allemaal 1200 euro per maand verdienen, en een oliefabriek die in handen is van de medewerkers. De meeste mensen hebben werk en voor degenen die dat (tijdelijk) niet hebben, is er een hecht sociaal vangnet.
Collectief problemen oplossen
Liever dan alleen te vertrouwen op geld om dingen voor elkaar te krijgen, hebben de inwoners van Marinaleda hun bloed, zweet en tranen geinvesteerd in het opzetten van een aantal alternatieve systemen. Ze komen bij elkaar om te bezien wat er gedaan moet worden, of het nu land bewerken is of zorgen dat het vuilnis wordt verzameld en opgehaald. Hoewel er nog een zeker lokaal gezag is, heeft de gemeenteraad haar macht gedeeld met al diegenen die ze dienen. Regelmatig wordt een algemene vergadering bijeen geroepen waar inwoners worden betrokken in beslissingen die van invloed zijn op hun leven. De algemene vergadering vormt ook een ruimte waar mensen samen komen om te organiseren wat er nodig is in de gemeenschap. De vergadering is de plaats waar mensen met elkaar problemen bespreken en hun eigen, gezamenlijke oplossingen vinden. Zelfs kleine misdaden worden collectief besproken in de vergadering, aangezien het stadje geen politie of juridisch systeem heeft sinds de laatste politieagent met pensioen ging.
Onconventionele burgemeester
De huidige burgemeester, Sánchez Gordillo, is erin geslaagd om aanzienlijke financiële steun te verkrijgen van de landelijke regering. Als gevolg daarvan beschikt het stadje over mooie sportfaciliteiten, een prachtig onderhouden botanische tuin en andere faciliteiten, waaronder een openbaar zwembad waar de entree slechts 3 euro voor een heel zomerseizoen bedraagt. Toen de financiële crisis begon in 2008, was het de burgemeester die een groep inwoners naar een paar supermarkten leidde, daar de winkelwagentjes vollaadde met basale voedingsmiddelen zoals bonen, rijst, melk en olie, en zonder te betalen vertrok. Het voedsel werd verdeeld onder de armste bewoners. de burgemeester, die sindsdien de bijnaam Spaanse Robin Hood heeft, verklaarde in een interview dat het geen diefstal was, maar een geweldloze daad van burgerlijke ongehoorzaamheid. “Het is een absolute schande dat er in de 21e eeuw gezinnen zijn die geen eten kunnen kopen. Voedsel is een recht, niet iets om mee te speculeren”
Gezamenlijke belangen
Terwijl het kapitalisme menselijke relaties beschouwt als economische transacties vanuit eigenbelang, werken de bewoners van Marinaleda samen om tegemoet te komen aan gezamenlijke behoeften, met veel minder geld in omloop. Ze zijn niet vergeten dat geld eenvoudig een middel is om actie mogelijk te maken, waarmee een prikkel kan worden gegeven om taken uit te voeren die anders misschien zouden blijven liggen. Directe actie en onderlinge steun zijn geworteld in gezamenlijke belangen. De lokale gemeenschap van Marinaleda gaat na wat er gedaan moet worden en wie beschikbaar is om het te doen. Zulke relaties gebaseerd op gezamenlijke belangen, doen de kloof tussen consument en producent verdwijnen, aangezien degenen die iets gedaan willen hebben, dezelfde mensen zijn als degenen die dat doen. Marinaleda herinnert ons eraan dat alternatieve economische modellen niet alleen mogelijk zijn, ze bestaan al.
Bekijk hier een video over Marinaleda.
Bronnen: www.opendemocray.net, Le Monde diplomatique, The Guardian.
Een prachtig voorbeeld wat er kan gebeuren als mensen zich verenigen en het heft in eigen handen nemen. Als we beginnen met schoonmaken van Nederland staat ons een waanzinnige toekomst te wachten!
Prachtig ! Ik draag Che in mijn hart en heb ook bindingen met Cuba.
Volgend jaar 2017, zal ik begin februari gepensionneerd zijn ( op 65 jaar ) met een klein pensioentje.
Graag had ik geweten of, en zo ja, onder welke voorwaarden ik zou kunnen komen leven in Marinaleda.
Paul uit Brussel
Het Spaanse dorpje Torrelodones is ook zo’n mooi voorbeeld van hoe het ook kan, midden in de crisis: http://www.20minutos.es/noticia/1327035/0/vecinos-torrelodones/superavit-ahorro/presupuesto/