Als farmaceutische bedrijven niet bereid zijn hun geneesmiddelen tegen een redelijke prijs aan te bieden, moet de overheid hen voor het blok zetten, of andere bedrijven en apothekers het recht geven dure medicijnen na te maken tegen lagere kosten, of patienten toestaan om hun geneesmiddelen in het buitenland te kopen. Te dure medicijnen namaken, dat is het advies van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving, een belangrijk adviesorgaan voor de overheid, in een rapport over de problematiek rond dure geneesmiddelen.
Dure medicijnen tegen zeldzame ziekten
Jaarlijks stijgen de uitgaven aan dure geneesmiddelen, die alleen in het ziekenhuis worden verstrekt, met ongeveer 10%. Die situatie dreigt onhoudbaar te worden. Het duurste medicijn, Elaprase (tegen een erfelijke stofwisselingsziekte) kost 603.000 euro per patiënt per jaar. Er zijn in Nederland 48 patienten met deze ziekte. Onlangs besloot de overheid om de langdurige onderhandelingen met de fabrikant van het geneesmiddel Orkambi, stop te zetten omdat de fabrikant geen gehoor wilde geven aan het verzoek tot prijsverlaging of een goedkoper alternatief. Het medicijn Orkambi is bedoeld tegen taaie slijmziekte, en kost 170 duizend euro per patiënt per jaar. De patienten zijn nu de dupe omdat het medicijn niet langer vergoed wordt.
Dwanglicenties
Volgens de RVS moet de ‘ijzeren greep’ die farmaceutiscche bedrijven hebben op de geneeesmiddelenmarkt, doorbroken worden. Dat kan onder andere als de overheid ‘dwanglicenties’ verleent aan andere farmaceuten om een medicijn na te maken terwijl het nog onder een octrooi valt. De RVS oordeelt dat het recht op zorg van een patiënt zwaarder weegt dan het octrooi van een fabrikant. De Raad stelt dat, hoewel de meeste huiverig zijn om deze stap te zetten, landen het wettelijke recht hebben om de volksgezondheid te beschermen en geneesmiddelen breed toegankelijk te maken. Sinds kort maken de Verenigde Staten (medicijn tegen miltvuur) en Frankrijk (test voor borstkanker) met succes gebruik van dwanglicenties.
Octrooien omzeilen
Het is ook mogelijk om octrooien te omzeilen door een duur medicijn te laten namaken door apothekers. De bestanddelen zijn dikwijls via internet te bestellen en apothekers hebben het recht om voor een individuele patiënt een medicijn te maken. Zo zijn op de website www.alibaba.com de bestanddelen van Orkambi, het middel tegen taaie slijmziekte, te verkrijgen. Kunnen apothekers dan niet de te dure medicijnen namaken? Veel apothekers schrikken terug voor het zelf vervaardigen van medicijnen onder octrooi uit angst dat de farmaceuten een rechtszaak tegen hen aanspannen. Ze vragen de overheid om hen te beschermen. Maar deze apotheker Paul Lebbink, heeft de moed om zelf een medicijn tegen taaislijmziekte te vervaardigen.
Een ander advies van de RVS is om patiënten toestemming te geven geneesmiddelen over de grens te bestellen. In Italie en Zwitserland hebben de ministers van Volksgezondheid onlangs hun burgers toestemming gegeven om dat te doen als ze geen andere toegang hebben tot het geneesmiddel.
Reacties
Uiteraard is de farmaceutische industrie niet blij met het advies van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving. De directeur van de branche-organisatie voor geneesmiddelenfabrikanten, Gerard Schouw, noemt het advies om te dure medicijnen na te maken ‘onverantwoord en levensgevaarlijk’. De vereniging is bezorgd over het gemak waarmee de RVS apothekers wil stimuleren zelf geneesmiddelen te gaan namaken. Dat kan voor een enkele patiënt, maar kan volgens hen nooit een alternatief zijn voor reguliere medicijnen.
Minister Bruins (Medische Zorg) zei bij de ontvangst van het rapport dat als de overheid het geneesmiddelensysteem willen veranderen, dwarsdenken en doordenken noodzakelijk is. ‘Ik vind dat we als overheid stevig in gesprek moeten met de fabrikanten van geneesmiddelen. Als je bijvoorbeeld een ziek kind hebt, wil je dat de overheid alles uit de kast haalt om te zorgen dat je kind de juiste geneesmiddelen krijgt. Ik kan me voorstellen dat ouders dit van de overheid mogen verwachten.’
De Minister heeft nog niet inhoudelijk gereageerd op het advies.
Geef een reactie