De macht van supermarkten is groot. Sommige bedrijven gebruiken deze macht om kleine producenten onder de druk te zetten om zo een zo laag mogelijke prijs af te dwingen. Volgens voorspellingen van economen zullen de komende jaren de prijzen van boodschappen stijgen, omdat de schadelijke milieueffecten worden meegerekend in de prijs. De vervuiler gaat dus betalen. Het prijsverschil tussen biologische producten en niet-biologische producten gaat de komende vijf jaar waarschijnlijk verdwijnen.
Biologische daktuin
Sommige supermarkten willen daar niet op wachten. Ze willen hun positie gebruiken om de voedselindustrie van binnenuit te veranderen en kiezen voor het klimaat en voor biodiversiteit. Een van die rebelse supermarkten is Delhaize België, die vorig jaar in het filiaal in Boondael startte met een urban farm op het dak, waar het filiaal groente verbouwt in de tuin en in de kas. In 2017 konden de klanten sla kopen die dezelfde dag was geplukt. Dit jaar breidt Delhaize het assortiment uit met tomaten, aubergine en courgette. Alle producten zijn biologisch en hebben een lage CO2 uitstoot, want vervoer is overbodig. Het is de bedoeling dat meerdere filialen een daktuin krijgen. Zo gebruikt Delhaize haar positie om aandacht te vragen voor duurzame productie en innovatie. Bekijk hier een video over de daktuin.
Zwarte markt
Ook de Franse Carrefour is een rebelse supermarkt: ze gebruikte haar positie in de markt om aandacht te vragen voor het klimaat. Als sinds 1996 verbiedt Carrefour de verkoop van genetisch gemanipuleerde producten in haar supermarkten. Ditmaal voerde de supermarktketen actie op een bijzondere manier. Een aantal filialen van de Carrefour zetten, als awareness campagne, een black market op in de winkel. Op deze zwarte markt waren illegale granen, fruit en groente te koop. Zo protesteerde Carrefour tegen de absurditeit van de Europese regelgeving, die voorschrijft dat alleen producten mogen worden verkocht van geregistreerde, gepatenteerde, hybride zaden, gemaakt in labaratoria. In Europa hebben consumenten toegang tot slechts 3% van bestaande granen, fruit en groente. De andere 97%, wat overeen komt met 2 miljoen soorten zaden, zijn verboden.
Europese regelgeving
Tot de maatregel werd ooit besloten met het oog op de veiligheid van gewassen in Europa. Maar gaandeweg kreeg de agrochemische lobby voor elkaar dat alleen hybride zaden die door hen worden geproduceerd, toegestaan zijn. Monsanto is een van de bedrijven die het voor boeren vrijwel onmogelijk maakt om gewassen te produceren die niet genetisch zijn gemanipuleerd. Deze Europese regelgeving is een doodssteek voor de biodiversiteit, de smaak van producten, de kleine boeren en de variëteit aan gewassen. De campagne deed behoorlijk wat stof opwaaien, en Carrefour riskeerde hoge boetes met haar initiatief. Maar de actie had wel effect. Mede dankzij talloze initiatieven vanuit de milieubeweging nam het Europees Parlement op 19 april 2018 een wet aan, die het gebruik van andere zaden vrijgaf.
Verantwoordelijkheid
Carrefour wil op lange termijn toe naar een productlijn van bijzondere varieteiten die door boeren in de streek worden verbouwd. De directie van de supermarktketen tekende dan ook – onder het oog van de media – vijfjaar-contracten met leveranciers van illegale producten. De supermarkt neemt verantwoordelijkheid voor de voedselkwaliteit van haar klanten. De grootste hindernis is niet het gedrag van consumenten of van concurrenten, het is de wet. Het was de eerste keer dat een supermarkt de wet heeft overtreden om deze te veranderen.
Verpakkingsvrij
Ook in Leiden staat een rebelse supermarkt. Het is de enige Verpakkingsvrije Supermarkt van Nederland. Hier worden voornamelijk graanproducten, noten, bonen en kruiden verkocht. De supermarkt koopt die in grote hoeveelheden in en presenteert ze in schepbakken en containers. De klant doet het gewenste aantal grammen in zelf meegebrachte bakjes en potjes. Doordat de klanten precies de hoeveelheid kopen die ze nodig hebben, verspillen ze minder voedsel. Bovendien sparen ze verpakkingsmateriaal uit.Toch heeft deze supermarkt moeite het hoofd boven water te houden. Mogelijk komt dat door het beperkte assortiment. Verse producten als zuivel en vlees kunnen zonder verpakking niet goed hygiënisch bewaard worden en zonder verpakking is de houdbaarheid minder goed.
In Duitsland en België gedijen deze rebelse supermarkten veel beter. Vooral in België schieten de verpakkingsvrije en afvalloze winkels als paddestoelen uit de grond. De Antwerpse winkel Robuust is de grondlegger in België en verkoopt sinds 2014 biologische voeding en dranken, badkamer- en huishoudelijke producten. Robuust is een van de tien succesvolle Belgische verpakkingsvrije winkels. In Duitsland zijn er een stuk of twintig.
Plasticvrije verpakkingen
In Nederland heeft het filiaal van Ekoplaza in Amsterdam het anders aangepakt. Sinds begin van dit jaar beschikt de winkel over een aantal plastic-vrije schappen. Meer dan 700 artikelen worden er verkocht in plasticvrije verpakkingen. De alternatieve verpakkingen zien eruit als gewoon plastic, maar zijn gemaakt van natuurlijke, afbreekbare materialen en zijn niet duurder dan plastic verpakkingen. Het initiatief tot de plasticvrije hoek in de supermarkt kwam van A Plastic Planet, een organisatie die plasticvervuiling bestrijdt met creatieve campagnes.
Geef een reactie