Right to Challenge

burgersBurgers willen zeggenschap hebben over belangrijke thema’s in hun directe leefomgeving, zoals leefbaarheid, zorg, wonen, energie, duurzaamheid en voedsel. In het regeerakkoord zegt het kabinet ruimte te willen bieden aan initiatieven van burgers en verenigingen in de samenleving. Via een Right to challenge-regeling wil het kabinet burgers en lokale verenigingen de mogelijkheid geven om een alternatief voorstel in te dienen voor de uitvoering van collectieve voorzieningen in hun directe omgeving, zoals onderhoud van een park, het beheer van sportvelden of andere maatschappelijke voorzieningen. Het al bestaande landelijke netwerk Right to Challenge helpt bewoners om taken van gemeenten over te nemen als zij denken het slimmer, beter, goedkoper of anders te kunnen doen.

Helemaal overnemen

De eerste mogelijkheid is dat bewoners een dienst of taak helemaal zélf willen uitvoeren en zelf verantwoordelijk zijn. Bijvoorbeeld als bewoners, die vinden dat de sportzaal beter kan worden benut, een voorstel maken samen met de sportvereniging voor gebruik van de sportzaal en overname van het beheer. Zij kunnen dan een Challenge indienen bij de gemeente. Als die akkoord gaat, krijgt de sportvereniging de financiële middelen en draagt verantwoordelijkheid voor uitvoering van het beheer en voor het organiseren van alle activiteiten in de sportzaal, sámen met de bewoners/gebruikers.

meebeslissenMee beslissen over prioriteiten
Een tweede mogelijkheid is dat bewoners willen dat een dienst of taak anders en slimmer wordt uitgevoerd. Bijvoorbeeld als bewoners willen dat het groenonderhoud anders wordt uitgevoerd, maar niet zo nodig zelf het werk willen doen. Zij maken een plan, zoeken draagvlak in de buurt en dagen de gemeente uit met Right to Challenge. De gemeente overlegt met bewoners hoe het beter kan en maakt afspraken met de buurt. Het resultaat hiervan kan zijn dat de bewoners de prioriteiten aangeven voor het groenonderhoud. Het (onderhouds-)werk wordt gedaan door een groenbedrijf of door ZZP-ers uit de buurt, soms in samenwerking met bewoners. De uitkomst is dat bewoners veel meer kunnen sturen in het groenbeheer, zelf keuzes kunnen maken over de kwaliteit van het groen en over de inzet van de beschikbare financiën.

Wat doet Right to Challenge?
De groep werkt samen in een netwerk van geïnteresseerden en betrokkenen bij bewonersinitiatieven, overheden en andere organisaties. Ze  informeren bewoners(-initiatieven) over de mogelijkheid om een challenge aan te vragen. Tevens ondersteunen ze gemeenten en provincies met kennisoverdracht, bijeenkomsten en Leerateliers voor ambtenaren en bestuurders. Right to Challenge werkt samen met o.a. de VNG. En de groep bouwt kennis op over het toepassen van dit recht, passend bij de leefwereld van bewoners.
Right to Challenge heeft ervaring met het opzetten van samenwerking tussen bewonersinitiatieven en gemeenten, kennis van het werken bij gemeenten, juridische aspecten, opzetten van communicatietrajecten, etc. De bewoners en professionals van het netwerk ontmoeten elkaar in diverse bijeenkomsten over Right to Challenge, ontwikkelen gezamenlijk kennis en helpen elkaar verder met de invoering van dit recht. Het netwerk is er voor iedereen die hieraan een actieve bijdrage wil leveren.

SelwerdEen voorbeeld
In de wijk Selwerd in Groningen is een wijkgebouw dat bewoners zelf beheren. Het is een plek waar initiatieven vanuit de wijk van start kunnen gaan. Wijkbewoners werken er aan de wijk maar ook aan hun eigen ontwikkeling en mogelijkheden. Vrijwilliger Haaije Koenders wilde aan de slag met ondernemerschap in de wijk. Met Right to Challenge kreeg hij de kans om een plan in te dienen en heeft hij   budget gekregen om aan de slag te gaan. Zijn plan sluit aan bij het beleid van de gemeente om mensen in de bijstand te laten starten met ondernemen en weer werkervaring op te laten doen. Het Wijkbedrijf Selwerd gaat van start.

Startende ondernemers kunnen gebruik maken van het gebouw van het wijkbedrijf, in ruil daarvoor worden ze geacht iets terug te geven aan de wijk. Zo krijgen ondernemers een werkplek en krijgt de wijk voordeel van hun kennis. Het Wijkbedrijf Selwerd werd zo een broedplaats voor initiatieven uit de wijk, zoals de challenge voor taxivervoer in de wijk, die in 2017  succesvol werd afgerond. Kleine taxi’s rijden nu door de buurt om mensen goedkoop van A naar B te brengen.
Het wijkbedrijf  beschikt ook over een afdeling betaald werk. Het wijkbedrijf gaat in gesprek met o.a. woningcorporaties en de afdeling vastgoed van de gemeente Groningen: kan het wijkbedrijf (onderhouds) klussen gaan doen en hiervoor mensen uit de eigen wijk gaan inzetten, zodat zij weer een stukje inkomsten krijgen? Op deze manier organiseren ze als wijk zelf een stuk social return voor organisatie en bedrijf. Met als voordeel dat (project-)geld direct weer terugvloeit in de wijk en mensen aan hun toekomst kunnen werken.

Landelijke regeling?
Een motie van CU, CDA, D66 en VVD die een landelijke regeling bepleit voor Right to Challenge is aangenomen in de Tweede Kamer. De regering moet komen met een uitwerking van R2C en hierover in overleg gaan met gemeenten, zo staat in de motie. Het landelijk netwerk Right to Challenge heeft begin 2018 al hierover gesproken met diverse gemeenten. Betrokkenen uit 13 gemeenten gaven toen aan dat als het Rijk met een dergelijke regeling komt, hierin veel ruimte moet zijn voor lokale invulling. Minister Ollongren (BZK) was in de zomer nog niet toe aan een landelijke regeling. Ze laat onderzoeken of een wettelijke regeling voor Right to Challenge wenselijk is. Uit een voorstudie van de Universiteit Leiden bleek namelijk, dat dit niet voor de hand ligt.

Wil je ook advies hoe je taken van jouw gemeente kunt overnemen met een groep van bewoners? Kijk hier wat Right to Challenge voor je kan doen.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.